Spotkanie 8

Prawa autorskie- pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi utworu albo normy prawneupoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej.

Utwór-termin prawniczy z zakresu prawa autorskiego, który według Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest zdefiniowany następująco:

...każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Licencja-dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu jako dobra, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu.

Typy licencji:

Licencja Firmware

Licencja obejmująca oprogramowanie układowe, tzn. umieszczone na stałe w sprzętowej części systemu komputerowego.

Licencja Freeware

Oprogramowanie darmowe, rozpowszechniane po kosztach nośnika danych. Oprogramowanie freeware może być objęte ochroną praw autorskich lub nie.

Licencja GNU

Powstały w ramach projektu GNU zbiór reguł, zgodnie z którymi rozprowadzane jest tzw. "wolne oprogramowanie". Na zasadach Powszechnej Licencji Publicznej udostępniane jest m.in. jądro systemu operacyjnego Linux oraz większość oprogramowania dla niego przeznaczona. Podstawowym celem przyświecającym twórcom licencji było umożliwienie producentom oprogramowania prawnie zagwarantowanej możliwości tworzenia produktów wolno dostępnych dla wszystkich użytkowników.

Licencja Public Domain
Licencja dobroczynna czyniąca z oprogramowania własność ogółu, w myśl czego autor lub autorzy oprogramowania zrzekają się praw do upowszechniania oprogramowania na rzecz ogółu użytkowników.

Licencja Shareware
Rodzaj licencji oraz oprogramowanie rozpowszechniane na jej zasadach, która zezwala na bezpłatne korzystanie z oprogramowania przez okres próbny (zazwyczaj 1 miesiąc), co ma zachęcić użytkownika do zakupu oprogramowania. W przypadku korzystania z oprogramowania w sposób niekomercyjny licencja typu shareware umożliwia przedłużanie tego okresu (w celach propagandowo-reklamowych).

Adware

Rodzaj (i typ licencji) zamkniętego oprogramowania. Adware jest rozpowszechniane za darmo (bez kodu źródłowego), ale zawiera funkcję wyświetlającą reklamy, zwykle w postaci bannerów reklamowych. Wydawca oprogramowania zarabia właśnie na tych reklamach. Zwykle jest też możliwość nabycia wersji programu bez reklam za opłatą.
Adware jest najczęściej używane w aplikacjach łączących się z Internetem ze względu na wymianę wyświetlanych bannerów. Najbardziej znanym tego typu programem jest w Polsce komunikator Gadu-Gadu. Podobnie jak w przypadku innych reklam internetowych da się je zablokować za pomocą odpowiednio skonfigurowanych pośredników HTTP.

Postcardware (lub Cardware)

Lcencja oprogramowania wywodząca się od Freeware i Shareware. W większości założeń zgodna z Freeware, z tym, że uzytkownik by móc legalnie korzystać z programu, musi przysłać jego autorowi kartkę pocztową, najczęściej z miejscowości, w której mieszka.

Licencja Trial

programy oparte na tej licencji oferują nam swoje pełne funkcje, jednak ich okres użytkowania jest ograniczony czasowo. Programy oparte na licencji Trial mają zazwyczaj za zadanie pełne zaprezentowanie możliwości danego produktu. Po upłynięciu czasu dozwolonego na korzystanie z programu zazwyczaj będziemy zmuszeni do usunięcia go z dysku twardego komputera i zakupienie pełnej wersji.

Licencja OEM (Original Equipment Manufacturer)

jest to jedna z bardziej znanych nam licencji, ponieważ mamy styczność z nią bardzo często np. kupując system operacyjny (bądź także części komputerowe!). W odniesieniu do oprogramowania, licencję OEM najczęściej spotkamy kupując produkty firmy Microsoft (Windows, Office). Licencja na oprogramowanie OEM jest bardzo uściślona, generalnie rzecz biorąc, system operacyjny Windows licencjonowany na podstawie licencji OEM możemy zakupić tylko wraz z nowym komputerem. Licencja jest ważna TYLKO I WYŁĄCZNIE na komputer, wraz z którym system został zakupiony. Po wymianie jakiejkolwiek części w komputerze licencja może ulec unieważnieniu. Nie mamy także możliwości przeniesienia licencji na inny komputer. Gdy chcemy używać legalnie systemu np. na dwóch komputerach, musimy posiadać dwa nośniki z systemem, a także dwie oddzielne licencje (oczywiście każda przypisana do odpowiedniego sprzętu). Warto tutaj nadmienić, iż produkty OEM wymagają aktywacji produktu, co powiązuje ten produkt z podzespołami komputera. Zatem jeśli np. wymienimy płytę główną w komputerze, BEZPOWROTNIE TRACIMY licencję OEM na ten komputer. W takim przypadku pozostaje tylko zakup nowej licencji. Istnieje jednak wyjątek od tego, licencji nie stracimy wtedy gdy wymiana płyty głównej jest spowodowana jej uszkodzeniem, oczywiście wymiana płyty głównej musi być dokonana na podstawie ważnej gwarancji producenta.

Licencje Creative Commons (CC) 

 zestaw licencji, na mocy których można udostępniać utwory objęte prawami autorskimi. Licencje te są tworzone i utrzymywane przez organizację Creative Commons.

Licencje Creative Commons pozwalają twórcom utworów zachować własne prawa i jednocześnie dzielić się swoją twórczością z innymi. Zasada „wszelkie prawa zastrzeżone” zostaje zastąpiona zasadą “pewne prawa zastrzeżone”.

Licencja jednostanowiskowa

 licencja uprawniająca użytkownika do zainstalowania nabytego oprogramowania tylko w jednym komputerze, obejmująca zakaz udostępniania takiego oprogramowania w sieci oraz na innych wolnostojących komputerach. Licencja jednostanowiskowa, jak każda, nie zabrania sporządzenia kopii zapasowej oprogramowania.


Licencja grupowa

 rodzaj licencji zezwalającej na użytkowanie oprogramowania w sieci lub w zestawie komputerów, np. w szkole lub w pracowni, określającej maksymalną liczbę stanowisk, na których wolno zainstalować objęte nią oprogramowanie. Odmianą licencji grupowej jest licencja sieciowa (network licence).